Pytania i odpowiedzi

PYTANIA I ODPOWIEDZI

Dlaczego koszty systemu gospodarki odpadami wzrosły?

Stale rosnące ceny odbioru i transportu odpadów oraz w głównej mierze koszty ich przetwarzania w Zakładach Utylizacji Odpadów Stałych, spowodowały, że nasz system przestał się samofinansować. Z takim samym problemem mierzą się gminy na terenie całej Polski.

Jednym z powodów zwiększenia kosztów  jest załamanie na rynku surowców wtórnych. Po zamknięciu rynków wschodnich nie ma na nie popytu, odnotowuje się też znaczny spadek cen sprzedaży odpadów wysegregowanych. Spadają ceny sprzedaży paliwa z odpadów oraz dopłaty od organizacji odzysku. Konieczność dopłacania do odbioru i przetwarzania odpadów zbieranych selektywnie zależy też od prawidłowej segregacji w gospodarstwach domowych. Tylko dobry jakościowo surowiec może być przekazany do recyklingu. Brak przepisów o odpowiedzialności producentów wprowadzających na rynek produkty w opakowaniach oznacza, że nie współfinansują oni systemu segregacji odpadów, ich transportu i przetwarzania, co pogłębia i tak niekorzystną już sytuację. Na wzrost cen mają też wpływ wprowadzone w ostatnim czasie zmiany przepisów (m.in. nowelizacja ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach, liczne rozporządzenia dot. gospodarki odpadami). Spowodowały one wzrost kosztów poprzez m.in.: wprowadzenie powszechnej obowiązkowej segregacji odpadów, rozszerzenie katalogu odpadów przyjmowanych przez PSZOK, zakaz składowania frakcji energetycznej, skrócenie możliwości magazynowania odpadów, reorganizację przetargów na odbiór odpadów. Niestabilność przepisów to wyższe koszty utrzymania całego systemu, co przekłada się bezpośrednio na wzrost opłaty.

Koszty systemu muszą być pokrywane w 100% z opłat wnoszonych przez mieszkańców. Gmina nie może do systemu dokładać, ale i na tym systemie zarabiać.

Dlaczego zmieniamy metodę? Czy nasza poprzednia uchwała była nieprawidłowa?

Ustawodawca w ustawie o utrzymaniu czystości i porządku w gminach wskazuje do wyboru 4 metody naliczenia opłaty za gospodarowanie odpadami:

-od liczby mieszkańców zamieszkujących daną nieruchomość,

-od ilości zużycia wody z danej nieruchomości,

-od powierzchni lokalu mieszkalnego,

-od gospodarstwa domowego.

Nasza dotychczasowa uchwała została podjęta w oparciu o obowiązujący stan prawny, bez zarzutów ze strony organów nadzorujących. Niemniej jednak, najnowsze orzecznictwo uniemożliwia nam pozostanie przy dotychczasowej metodzie.  

Stale rosnące ceny, niebilansowanie się systemu odpadowego jak również właśnie stanowisko, iż nie można różnicować stawki od gospodarstwa domowego sprawiły, że gmina została zmuszona do ponownego przeanalizowania systemu gospodarki odpadami i podjęcia decyzji o zmianie metody.

Dlaczego metoda od wody? Co ma woda wspólnego ze śmieciami?

„Metoda wodna” w naszej ocenie jest to najbardziej racjonalnym z rozwiązań, które przewidują przepisy prawne - system naliczania opłaty od ilości zużytej wody.

Opłata za śmieci zależna od zużycia wody pozwala na pewne oszacowanie liczby mieszkańców przebywających w nieruchomości, bardziej precyzyjnie niż pobieranie danych z oświadczeń, czy danych meldunkowych, które bardzo często nie odpowiadają rzeczywistości. Liczba mieszkańców zgłaszanych w deklaracjach jest niższa niż faktyczna, by zredukować koszty wywozu odpadów. Opłata metodą od wody ma tę zaletę, że w praktyce pozwala na objęcie wszystkich mieszkańców i z większym prawdopodobieństwem, co do ilości wytwarzanych przez nich odpadów. Woda jest tu wyłącznie miernikiem, wskazującym na zamieszkiwanie i orientacyjne wskazanie ilości osób zamieszkałych.

Jednocześnie metoda rozliczeń uzależniona od zużycia wody jest jedyną metodą dającą mieszkańcom możliwość wpływu na wysokość opłaty.

W naszej ocenie najdokładniejszą i sprawiedliwą opłatą byłaby opłata mierzona od ilości wytworzonych odpadów i poziomu ich segregacji, odbieranych bezpośrednio z nieruchomości. Im więcej odpadów, i im więcej frakcji zmieszanych, tym wyższa opłata. Niestety, takiej metody nie przewidział ustawodawca. Jednocześnie jest obawa, że wprowadzenie tego typu przelicznika skutkowałoby porzucaniem odpadów w przydrożnych rowach, krzakach, czy podrzucaniem do sąsiada celem zmniejszenia swojej ilości odpadów, za które należałoby zapłacić.

Dlaczego nie metoda od osoby?

Opłata od osoby odnosi się do osób faktycznie zamieszkujących daną nieruchomość i jest w praktyce bardzo trudna do zweryfikowania dla samorządów. Władze miast i gmin nie mają prawnych możliwości sprawdzenia i kontrolowania, ile osób faktycznie zamieszkuje dane gospodarstwo. Osoby unikające płacenia za odbiór odpadów, nie deklarują faktycznej ilości osób zamieszkujących. Przy stale rosnących kosztach systemu, każde zmniejszenie ilości osób w gospodarstwie spowodowałoby konieczność zwiększenia stawek za odbiór odpadów. 

Skąd taka stawka?

Analizie poddano cały system gospodarowania odpadami komunalnymi, wszystkie koszty ponoszone na rzecz innych podmiotów, jak również wpływy z tytułu opłaty wnoszonej przez naszych mieszkańców. Niestety, obecny system przestał się bilansować. Opłatę należało podnieść, niezależenie od metody jej wyliczenia. Ustawodawca wskazuje górne stawki, których nie można przekroczyć. I tak w przypadku metody wodnej – maksymalna stawka jaką gmina może ustalić to 12,73 zł/m³ zużycia wody. Analizując zużycie roczne wody przez wszystkie gospodarstwa domowe w gminie Nowy Dwór Gdański i łączne koszty do poniesienia -  ustalono kwotę 9 zł/m³.

Nie miałem podlicznika na bezpowrotnie zużytą wodę. Ile zapłacę?

W pierwszym roku będziemy starali się podejść do każdego gospodarstwa domowego indywidualnie. Jeżeli nie ma na nieruchomości podlicznika, a zużycie roczne będzie na wysokim poziomie wskazującym, iż woda wykorzystywana była nie tylko na potrzeby domowe rodziny (baseny, podlewanie ogrodu, pojenie bydła, trzody chlewnej, drobiu (na własny użytek) i zaspokojenie innych potrzeb związanych z prowadzeniem gospodarstwa), wówczas na podstawie poszczególnych miesięcznych rachunków za zużycie wody, będzie można zweryfikować m.in.„wiosenno-letnie” zużycie wody i nadwyżki w stosunku do pozostałych miesięcy nie brać pod uwagę.

Co z rolnikami, ile zapłacą?

W przypadku gospodarstw rolnych i dużego zużycia wody w całym roku, w pierwszej deklaracji będzie można skorzystać z przelicznika: 3m³ x ilość osób zamieszkałych x 9 zł.

Zalecamy zakładanie podliczników na wodę wykorzystywaną do celów gospodarczych, tak aby w kolejnych latach (okresach rozliczeniowych) nie było żadnych wątpliwości. Po zamontowaniu podlicznika, ilość zużytej wody stanowić będzie różnicę pomiędzy wskazaniami wodomierza głównego oraz podlicznika.

Podlicznik można założyć w każdym momencie (najlepiej w I kwartale 2021r.) niezależnie od tego czy nieruchomość jest podłączona do systemu sieci kanalizacji sanitarnej, czy też jej nie posiada.

Skąd 3m³ na osobę?

Jest to średnia przeciętna norma zużycia wody na osobę przyjęta przez gminę Nowy Dwór Gdański, określona na podstawie Rozporządzenia Ministra Infrastruktury w sprawie określenia przeciętnych norm zużycia wody.

Na co są przeznaczane wpływy z wnoszonych przez mieszkańców opłat za odpady ?

Wpływy z opłat zgodnie z ustawą mogą być przeznaczone wyłącznie na koszty funkcjonowania systemu gospodarowania odpadami komunalnymi, w tym koszty: odbierania, transportu, zbierania, odzysku i unieszkodliwiania odpadów komunalnych, tworzenia i utrzymania punktów selektywnego zbierania odpadów komunalnych, usuwania dzikich wysypisk, obsługi administracyjnej tego systemu, edukacji ekologicznej w zakresie prawidłowego postępowania z odpadami komunalnymi.

Kiedy należy złożyć deklarację?

Deklarację, zarówno właściciele domków jednorodzinnych, wielorodzinnych, zarządcy, wspólnoty mieszkaniowe, spółdzielnie będą musieli złożyć w styczniu 2021 roku, wykazując średnio miesięczne zużycie wody za 2020 rok. Kolejne deklaracje mieszkańcy będą składać w styczniu kolejnego roku (raz do roku).

Korektę deklaracji w trakcie trwania roku będziemy składali tylko wówczas, gdy np. opuszczamy lokal i będzie on niezamieszkały, sprzedajemy lokal, zmienia się najemca w trakcie roku.